دستگاه سنگبری

ورودی» یکی از عناصر بسیار مهم نما در ساختمان می‌باشد که محل استقرار و چگونگی طراحی آن به شکل مستقیم، نشان‌دهنده‌ی نقش و عملکرد ساختمان است. درِ ورودی محل گذر از فضای خارج و عمومی ساختمان به فضای داخلی و خصوصی ساختمان بوده و یکی از مهم‌ترین عناصری می‌باشد که می‌توان تحت عنوان نشانه‌ی» ساختمان به آن اشاره کرد.

اما به علت اهمیت دادن بیش از حد سازندگان به فضاهای داخلی، چندان به ورودی‌ها توجهی نمی‌شود. سرمایه‌گذاران ساختمان نیز صرفاً به رعایت ضوابط اامی طراحی ساختمان، قناعت می‌نمایند.

بیشترین مشکل، هنگامی است که ورودی وسایل نقلیه به حیاط و پارکینگ با ورودی افراد پیاده، یکی می‌گردد. در چنین حالتی شخص وارد شونده به ساختمان تنها یک راه باریک کنار دیوار بایش باقی می‌ماند. 

برخی اوقات هم ورودی یک ساختمان مسی بیش از حد متجمل است به گونه‌ای که با عملکرد ساختمان و مابقی نما، چندان هماهنگ نیست. 

تراس‌ها» هم چشم‌انداز جدیدی نسبت به فضاهای بیرون برای ساختمان ایجاد می‌کنند. نباید بالکن‌ها نسبت به ساختمان، حالت ناپایداری و موقت داشته باشند که در ذهن تماشاگر، جدا شدن از بدن ساختمان را القا نمایند. در شکل بعدی لبه‌ی یک بام به تصویر کشیده شده است.

لبه‌ی بام

لبه‌ی بام» در واقع حد و مرز ساختمان و آسمان می‌باشد و از لحاظ بصری انتهای نما به شمار می‌آید. در حقیقت بام، پوسته‌ای است که بر سر ساختمان استقرار دارد. لذا لبه‌ی بام نمی‌تواند بدون ارتباط با سایر قسمت‌ها، در آسمان رها گردد.

یکی از ضروری‌ترین قسمت‌های ساختمان، پنجره‌ها» می‌باشند که البته به عنوان نمای ظاهری یک ساختمان معمولی، خیلی مورد توجه واقع نمی‌شود. طراحان، پنجره‌ها را اساسی‌ترین بخش ساختمان جهت حفظ سلامتی، آسایش و ایمنی می‌دانند و معتقدند به علت مواردی همچون اجازه‌ی ورود نور، جلوگیری از ورود باران، ایمنی، قابلیت ست و همچنین ایجاد گردش مناسب هوا، وجود پنجره اامی است.

در زندگی عادی، پنجره‌ها از لحاظ توانایی دسترسی به روشنایی روز و حرکات باز و بستن آن‌ها و تهویه‌ی هوا دارای اهمیت بوده و به عنوان گذرگاهِ مسیر ارتباط زندگی داخلی با محیط خارج از ساختمان محسوب می‌شوند. 

پنجره

مهم‌ترین قسمت ساختمان در مقابل عابران و دیگر افراد خارج از محیط آن، صورت ظاهر ساختمان» است. همانگونه که اطلاع دارید نمای ساختمان‌ها، نمای شهری را به وجود می‌آورد؛ اما گاهی عدم توجه زیاد تعدادی از طراحان و سازندگان ساختمان‌ها را در این مورد مشاهده می‌کنیم.

طراحی ساختمان صرفاً به سازماندهی و در کنار هم قرار گرفتن فضاها محدود نمی‌گردد بلکه بایستی ضمن طراحی فضاهای داخلی، به ترکیب و کیفیت بیرونی ساختمان هم توجه شود و همزمان با تکمیل پلان‌ها و مقاطع، نماها نیز طراحی گردند.

به وجود آوردن هماهنگی و توازن میان نیازهای کارکرده‌ی فضاها، شرایط محیطی، وضع زمین، سبک و کیفیت نمای بیرونی و هماهنگی بازشوها (در و پنجره) با فرم ساختمان به منظور فراهم نمودن آسایش روحی و جسمی افراد، ضروری است.

در طراحی نماها، نکات زیادی مدنظر قرار داده می‌شوند. در حقیقت نما، نمایانگر سیمای بیرونی ساختمان است که بایستی زیبا، با هویت و بادوام باشد.

همچنین در به‌وجود آوردن نمای مناسب با عناصر و ساختمان‌های مجاور، به خصوص از لحاظ رعایت قوانین و مقررات نماسازی در مجموعه‌های مسی مانند ارتفاع کرسی‌چینی، تعداد و ارتفاع طبقات، نوع مصالح، رنگ و نوع نما، جنس سقف و …، هماهنگی مورد نیاز ایجاد می‌شود.

لذا نمای هر ساختمان در شکل‌دهی آن به شهری که در آن قرار دارد، بسیار تأثیرگذار است. چنانچه به نمای یک ساختمان بدون درنظر گرفتن نمای دیگر ساختمان‌های شهر توجه گردد، طبعاً همگونی میان مجموعه‌های شهر وجود نخواهد داشت.

سنگ تراورتن دره بخاری یکی از سنگ های بسیار عالی و بی نظیر برای نمای ساختمان می باشد. دره بخاری یکی از سنگ های برند می باشد که سابقه بسیار خوبی در ساختمان سازی دارد. این سنگ از سالیان پیش در تمامی آب و هوا های کشور در نقاط مختلفی از ایران زمین، به اجرا در آمده و کیفیت و جنس ماندگار خود را حفظ کرده است. از این رو بسیار مورد توجه پیمانکاران و مهندسین کشور قرار دارد. 

سنگ دره بخاری، از جنس سنگ های تراورتن می باشد. این سنگ ها به خاطر تخلخل بالای خود به خوبی با سیمان به نمای ساختمان چسبیده و به اندازه عمر ساختمان در نما به خوبی ماندگار می شوند. سنگ تراورتن تنها سنگ است که تاییده سازمان نظام مهندسی کشور و شهرداری ها را دارد و اجازه اجرای آن در نمای ساختمان و در ارتفاع را دارد. این سنگ در شهرهایی بسیار سرد ماننده اردبیل و یا بسیار گرم مانند شهرهای خوزستان در نما به طور زیاد اجرا شده و هیچ مشکلی برای آن بوجود نمی آید. سنگ تراورتن دره بخاری در آب و هوای مرطوب نیز به خوبی ماندگار است. 

عرض استاندارد سنگ های نما در ایران 40 سانتیمتر است، این استاندارد عرف نما در ایران می باشد و ضخامت این سنگ 1/7 سانتیمتر می باشد. طول در سنگ های تراورتن یکی از ویژگی ها می باشد. تقریبا طول کم این سنگ ها آزار دهنده است، ولی سنگ دره بخاری و این محصول ویژگی بسیار خوب و بارز آن طول بلند این سنگ است که در اجرا هم زیبایی کار را دو چندان میکند و هم باعث پیشروی کار در سریع ترین زمان ممکن می شود.

یکی دیگر از ویژگی های این محصول ساب بسیار براق و شفاف آن می باشد. این سنگ به خاطر استقامت خوبی که دارد بسیار براق است و واقعا زیبایی خاصی در نمای ساختمان بوجود می آورد. این محصول بسیار مناسب اجرا در نماهای کلاسیک و مخصوصا نمای رومی می باشد. چون این سنگ را به صورت بی موج تولید کرده ایم و سطح براقی دارد در نمای رومی بسیار عالی و خوب می توانند نمایی شاهکار را بوجود آورد.

یکی از مواردی که در سنگ های تراورتن ویژگی منفی می باشد بازی رنگ آن است. بازی رنگ در تراورتن تقریبا در موارد ارزان قیمت بسیار آزار دهنده است. سنگ دره بخاری از سنگ هایی است که بسیار یک دست و ماندگار می باشد.قیمت این سنگ در هر متر مربع 1200000 تومان است.

ویژگی های محصول:

• ساب عالی(سطح براق)
• طول بلند
• یک دست و یک نواخت
• مناسب برای نماهای رومی

الف) مصالح پیش ساخته:

به مواد و مصالحی که ابتدا در کارخانه تولید شده‌اند و سپس آن‌ها را به محل اجرا آورده و استفاده کرده‌اند، مصالح پیش‌ساخته» می‌گویند؛ مانند کاشی، سرامیک، آجر، سفال، تیرچه و بلوک، قیرگونی، آسفالت آماده و قطعات بتنی.

در ۲ شکل بعدی ۲ نمونه از این مصالح آورده شده است.

دیوار پیش‌ساخته‌ی بتنی

آسفالت

ب) مصالح درجا:

این مصالح در محل ساخت، تهیه و تولید می‌گردند مثل بتن درجا، ملات‌ها، قیرگونی درجا، اسکلت و چهارچوب‌های درجا

نمونه‌ای از این مصالح را نیز در شکل بعدی می‌توانید مشاهده کنید.

سقف تیرچه بلوک

به طور کلی اگر فشار اعمال گردیده بر سنگ عمود بر بستر رسوب باشد، دارای مقاومت بیشتری خواهد بود.

سنگ‌ها از نظر تاب فشاری در ۴ دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

• سنگ‌هایی که تاب فشاریشان بیش از ۲۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع است.
• سنگ‌هایی که تاب فشاری آن‌ها بین ۱۲۵۰ تا ۲۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.
• سنگ‌هایی که تاب فشاریشان بین ۸۰۰ تا ۱۲۵۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.
• سنگ‌هایی که تاب فشاری آن‌ها بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.

دقت داشته باشید که سنگ‌هایی که تاب فشاریشان از ۴۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌مربع کمتر باشد، اصولاً در ساختمان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

همواره مقاومت کششی سنگ‌ها به دلیل شکنندگی آن‌ها از مقاومت فشاریشان کمتر است و از آنجایی که آزمایش کششی امکان‌پذیر نیست، لذا از آزمایش خمش برای این کار استفاده می‌شود. برای سنگ‌هایی که از ساختمان به شکل کنسول خارج شده‌اند،  مقاومت کشش را در نظر می‌گیرند.

حداقل تاب فشاری چند نوع سنگ ساختمانی بدین شرح می‌باشد:

حداقل تاب فشاری گرانیت‌ها ۱۰۰۰، مرمرهای سفید و خاکستری ۸۰۰، مرمرهای رنگین ۶۰۰، سنگ‌های آهکی متراکم ۲۰۰، سنگ‌های آهکی متخلخل و توف‌ها ۵۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.

جلاپذیری

جلاپذیری سنگ‌‎ها به وزن فضایی آن‌ها وابسته است. به نکات زیر توجه نمایید:

سنگ‌هایی که جرم حجمی آن‌ها از ۱۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌مربع کمتر باشد، جلادار نیستند.

سنگ‌هایی که جرم حجمیشان به ۲۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع برسد، اندکی جلا برمی‌دارند.

سنگ‌هایی که جرم حجمی آن‌ها به ۲۲۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع برسد، جلاپذیر می‌باشند.

سنگ‌هایی که جرم حجمی آن‌ها ۲۴۰۰ کیلوگرم در متر مکعب یا بیشتر باشد، آیینه‌ای می‌شوند.

دانستن خواص سنگ‌ها موجب می‌گردد که بعضی از آن‌ها مورداستفاده قرار نگیرند. پیش از هر چیزی بایستی بدانیم که خاصیت اصلی سنگ، همگن بودن» آن است. سنگی که دارای خواص متوسط ولی همگن باشد در مقایسه با سنگی که سختی زیادی دارد اما همگن نیست، ارجحیت دارد. سنگ همگن رگه و حفره‌های پر شده از مواد سست‌تر ندارد؛ همچنین قلوه‌سنگ در داخل آن نیست و صدای زنگ می‌دهد. زیرا صدای خفه، نمایانگر ترک در سنگ است.

سنگ‌های متخلخل آب را به خود جذب می‌نمایند و در زمان یخبندان به علت اضافه حجم و فشارهای داخلی، می‌ترکند. این سنگ‌ها عموماً از از نوع آهکی و گاهی هم از نوع ماسه‌سنگ می‌باشند. سنگ‌های آهکی تحت‌تأثیر یخبندان به صورت ورقه‌ورقه شده و یا قطعاتی از آن جدا می‌گردد، اما ماسه‌سنگ‌ها ابتدا نرم شده و سپس می‌ریزند. پس از استخراج سنگ‌ها و پیش از برش بایستی آن‌ها را به مدت یک فصل زمستان نگهداری کرد تا آب معدن خود را از دست بدهند. اگر چنین عملی صورت نگیرد، این امکان وجود دارد که حتی بهترین سنگ‌ها نیز در برابر یخبندان خرد شوند. سنگ‌ها در اثر برخی عوامل شیمیایی نیز ممکن است تخریب گردند؛ به عنوان مثال سنگ‌های آهکی تحت‌تأثیر باران خراب می‌شوند. این سنگ‌ها در دمای ۸۵۰ درجه‌ی سانتی‌گراد به آهک مبدل می‌گردند؛ لذا طبیعتاً قادر به پایداری زیاد در مقابل حرارت نیستند.

به‌طور کلی تاب فشاری سنگ‌ها جهت فعالیت‌های بنّایی نبایستی کمتر از اندازه‌ی تعیین‌شده در نقشه‌ها باشد؛ به‌عبارتی دیگر حداقل تاب فشاری سنگ‌ها برای امور بنّایی برابر با ۱۵ مگاپاسکال (هر مگاپاسکال یعنی ۱۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع) است.

سنگ‌های مصرفی در مناطق سرد باید علاوه بر پایداری در برابر یخبندان، مطابق استاندارد و ضوابط نیز باشند.

مواردی از قبیل جذب آب، میزان انحلال در آب، تخلخل، پایداری در مقابل هوازدگی (اثر O₂ و SO₂، بخارآب، وزش باد، پرتوهای خورشیدی و مانند این‌ها)، اسیدها، قلیاها و همچنین مواردی که سنگ‌ها در معرض عوامل مختلف واقع می‌شوند بایستی مطابق با استاندارهای مربوطه باشند. علاوه بر این، سختی و نرم‌شدن سنگ‌ها در آب و کاهش تاب آن‌ها بعد از یخ‌زدگی نیز بایستی در محاسبات در نظر گرفته شوند.

در کف‌های پر رفت‌وآمد و پله‌ها، تناسب پایداری سنگ‌ها در مقابل سایش و ضربه با نحوه‌ی مصرف آن‌ها ضروری است. در مورد سنگ‌های نما باید ضریب انبساط حرارتی کانی‌های گوناگون و همچنین ملات پشت آن در یک رِنج باشد تا از خرد شدن سنگ و جدا شدن آن از ملات ممانعت شود. میزان رنگ‌پریدگی سنگ‌های تزئینی نمای خارجی ساختمان تحت‌تأثیر آفتاب و هوازدگی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که بایستی به آن توجه نمود. جذب آب و رطوبت سنگ‌های رگی حداکثر ۵ درصد بوده و ضریب نرم‌شدن سنگ در آب (ضریب نرم شدن سنگ در آب عبارت است از نسبت تاب فشاری نمونه‌ی خیس شده در آب در مدت ۲۴ ساعت به تاب فشاری همان سنگ در حالت خشک) در مورد سنگ‌های باربر و نما حداقل ۷۰ درصد است. درصد جذب آب مجاز در استاندارد ایرانی برای سنگ‌های آهکی متراکم ۱۵، سنگ‌های آهکی متخلخل ۲۵ و توف‌ها ۳۰ درصد می‌باشد.

سطوح نمای سنگ باید به طور مناسبی یکنواخت و به بهترین شکل، کلنگی، تیشه‌ای، چکشی و صیقلی شود به گونه‌ای که رگه‌ها و نقش طبیعی آن به بهترین وجه قابل تشخیص باشد. حداقل ریشه در سنگ‌های راسته به اندازه‌‎ی ارتفاع سنگ است. ارتفاع سنگ ریشه‌دار در نما نبایستی از عرض و ریشه‌ی آن بیشتر باشد. حداقل عرض و ارتفاع سنگ بادبُر در نما به ترتیب ۲۰۰ و ۱۵۰ میلی‌متر و حداکثر بار سنگ هم ۴۰ میلی‌متر است. برای سنگ بادبُر، سرتراش و بادکوبه‌ای حداقل ارتفاع هر سنگ بایستی ۱۸۰ میلی‌متر در نظر گرفته شود. حداقل تراش سطوح زیری و بالایی سنگ باید ۱۵۰ میلی‌متر و سطوح جانبی آن ۸۰ میلی‌متر و حداکثر بار آن ۱۵ میلی‌‎متر باشد. همچنین تمامی سطوح سنگ‌های تمام تراش باید با قلم تراشیده شود، به نحوی که سطح بدون اعوجاج بوده و حداکثر بار آن هم ۲ میلی‌متر باشد.

نباید در سطوح و خطوط مرئی سنگ، لب‌بریدگی وجود داشته باشد؛ همچنین وجود تناسب میان شکل سنگ‌ها با شکل دیوار، ضروری است. حداقل ضخامت سنگ‌های نمای ریشه‌دار، پله، جدول و مواردی از این قبیل برابر با ۱۵۰ میلی‌متر بوده و همچنین حداقل ضخامت سنگ‌های پلاک مصرفی در کف پله‌ها و درپوش‌ها ۴۰ میلی‌متر، پلاک کف‌پوش ۳۰ میلی‌متر، پلاک نما ۲۰ میلی‌متر و برای سنگ‌های قرنیز در اتاق‌ها ۱۰ میلی‌متر است.

شکل بعد، اجرای صحیح و نادرست دیوار سنگی را به نمایش می‌گذارد.

قفل و بست سنگ‌ها باید هم در نمای دیوار و هم در ضخامت دیوار، رعایت گردد

سنگ، باید متراکم و دارای ساخت و بافت یکنواخت بوده و از بلورهای ریز تشکیل شده باشد و همچنین بالا بودن درجه‌ی خلوص آن نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. 

برای احداث و تولید یک بنا از مواد و مصالح و فرآورده‌های طبیعی و مصنوعی (ساخته شده در کارخانه) که به شکل خام و ساده یا ترکیب شده در کارخانه یا در محل ساخت تولید می‌گردند، استفاده می‌شود.

به منظور ترسیم جزئیات نقشه‌های اجرایی و معماری، آشنایی با مواد و مصالح ساختمانی و علائم اختصاری آن‌ها اامی است. تولید و استفاده از این مصالح، هزینه‌های زیادی را برای سازندگان و مصرف‌کنندگان به دنبال دارد و علاوه بر این می‌تواند صدمات جدی را به محیط زیست وارد کند. در گذشته، معمارانی ایرانی جهت صرفه‌جویی در هزینه و انرژی از مصالح بوم‌آورد و امکانات ساخت استفاده می‌نمودند.